Tambal

Tambal, 28 capricci per carillon automatico

Ter herinnering aan Toni Iordache (1942-1988), Roemeens virtuoos muzikant op het Ţambal (cimbaal)

De inspiratie voor deze korte muziekjes voor een 2-octaafs dynamische MIDI-beiaard-automaat kreeg ik bij het lezen van een artikel in 'Foundations of Computer Music' (1987 MIT Press). In 'Hearing Musical Streams' van Stephen McAdams en Albert Bregman (p. 658-699) wordt het fenomeen quasipolyfonie onderzocht. Een sequentie van tonen kan resulteren in schijnbare meerstemmigheid, afhankelijk van het tempo van opeenvolging, onderscheid in interval en dynamiek, en verschil in timbre.

Al lezende moest ik denken aan een van m'n muziekhelden, Toni Iordache, die met slechts twee 'mallets' zoveel méér wist te suggereren dan maximaal twee tonen tegelijkertijd. Hoewel slechts twee tonen tegelijkertijd kunnen worden aangeslagen op een cimbaal, kunnen er wel meer elkaar uitklinkend overlappen door met het pedaal de snarendemper uit te schakelen. Dit geeft een extra dimensie aan het fenomeen schijnpolyfonie. Bij een carillon klinken de klokken altijd overlappend uit vanwege het ontbreken van een dempmechanisme.

In de muziekjes heb ik me strikt gehouden aan een opeenvolgende reeks van tonen, een keuze uit de twaalf tonen binnen het octaaf. Er worden dus nooit twee klokjes tegelijkertijd aangeslagen. De stukjes zijn opeenvolgend geordend naar het aantal gebruikte tonen per octaaf: di, tri, tetra, penta, hexa, hepta, octa, nona, deca, undeca en dodeca; aldus van 2 tot en met 12 tonen in het octaaf. De incidentele toevoegingen A en B behelzen dan verschillende toonkeuzen met echter wel hetzelfde aantal tonen binnen het octaaf. Bijvoorbeeld twee onderscheiden 5-tonige reeksen: c, e, f, g, bes (do, mi, fa, sol sibemol) tegenover c, e, f, g, b. (do, mi, fa, sol, si)

Ţambal is gerealiseerd op Clavia's Nord Modular G2 Engine synthesizer. Eenvoudige klokkensimulaties, d.m.v. een synthese zorgen ervoor dat er voldoende 'klokjes' overlappend kunnen uitklinken. De compostieprocedure (het compositie-algoritme): het bepalen van toonvolgorde, interval, toonduur en ritme heb ik geautomatiseerd en gebeurt tegelijkertijd in de G2 samen met klankvorming van de virtuele klokjes.

opname 2008-2016
Mastering Joris Bonis 2014
1-di.mp3
2-tri.mp3
3-tetra-a.mp3
4-tetra-b.mp3
5-penta-a.mp3
6-penta-b.mp3
7-hexa-a.mp3
8-hexa-b.mp3
9-hepta.mp3
10-octa.mp3
11-nona.mp3
12-deca.mp3
13-undeca.mp3
14-dodeca.mp3
15-di.mp3
16-tri.mp3
17-tetra-a.mp3
18-tetra-b.mp3
19-penta-a.mp3
20-penta-b.mp3
21-hexa-a.mp3
22-hexa-b.mp3
23-hepta.mp3
24-octa.mp3
25-nona.mp3
26-deca.mp3
27-undeca.mp3
28-dodeca.mp3